NİSAN AYI

Dostlar sizler ile yüzüncü defa buluşmanın sevincini yaşıyorum. Dile kolay, daha dün gibi bir vesile ile Uzunköprü Gazetesi’nin değerli Yazı İşleri Müdürü İlker Bey “Hocam dilerseniz gazetemizin sayfaları size açık” deyince bende yıllardır; araştırma yaptığım birçok konuyu paylaşma fırsatı bulacağımdan dolayı kabul ettim. Zaman ne çabuk geçmiş tam yüz hafta olmuş.

Dostlar Nisan ayı gerçekten farklı bir ay oldu. Ramazan Bayramı bu yıl Nisan ayına misafir oldu. Bir yandan bahar yağmurları toprak ile buluşuyor. Rabbim kâinat fabrikasında tüm canlıların rızıklarının üretimi için toprağa emir veriyor. Her yer yeşillenip çiçekler açıyor. Meyveye duruyorlar. Buğdaylar başağa duruyor. Bereket üstüne bereket.

23 Nisan tarihi aynı zamanda TBMM açılış tarihin yıldönümü olduğu için, nisan ayında kutlamalar yapılmaktadır. Bu yıl 104.açılış yıl dönümü törenleri yapıldı. Aslında meclisin ilk defa bizde açılışı daha eskidir. “Osmanlı Devleti’nde 1860’lardan sonra tartışılmaya başlanan temsil ve meclis tartışmaları 23 Aralık 1876’da ilan edilen Kanun-i Esasi ile neticelenmiş ve parlamenter rejime geçilmiştir. Birinci Meşrutiyet dönemi olarak da adlandırılan bu dönemde Osmanlı parlamentosu Meclis-i Umumi adıyla iki kanattan teşkil edilmiştir: Halkın seçtiği parlamenterlerin yer aldığı Meclis-i Mebusan ve padişahın atadığı üyelerden oluşan Meclis-i Ayan. 19 Mart 1877 tarihinde Meclis-i Mebusanın açılmasıyla Türk parlamento tarihinin ilk deneyimi de başlamıştır. Ancak bu deneyim uzun sürmemiş ve 1876-1877 (93 Harbi) Osmanlı-Rus Savaşı nedeniyle Meclis 14 Şubat 1878’de Sultan II. Abdülhamid tarafından tatil edilmiş, Kanun-i Esasi de askıya alınmıştır. Otuz yıl sürecek olan bu tatilden sonra baskılara daha fazla dayanamayan II. Abdühamid 1908 yılında Meşrutiyeti yeniden ilan ederek Kanun-ı Esasi’yi tekrar yürürlüğe koymuştur. II.Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle devam eden süreçte İttihat ve Terakki Partisi, hem ülke siyasetine yön veren hem de Meclis-i Mebusanda çoğunluğu elinde bulunduran en büyük güç konumuna yükselmiştir. Birinci Dünya Savaşı sonuna kadar iktidarı elinde tutan İttihat ve Terakki savaşın kaybedilmesiyle kendini feshetmiştir. Savaş sonrası yaşanan gelişmeler ise Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmasına kapı aralamıştır. Osmanlı Meclis-i Mebusanı, 16 Mart 1920’de İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından resmen işgaliyle çalışamaz hale gelmiştir. Özellikle bazı milletvekillerinin meclis binasında işgal kuvvetleri tarafından zor kullanılarak tutuklanması üzerine Meclis, toplantılarına ara verme kararı almıştır. İtilaf Devletleri’nin Meclisi işlevsiz hale getirmesi üzerine millet iradesinin yok sayılmaması için hemen harekete geçen Mustafa Kemal Paşa, Ankara’da milli bir meclisin açılacağını duyurmuştur. Bu amaçla, yeni açılacak meclis için seçimlerin nasıl yapılacağı ve açılış öncesinde icra edilecek törenlerin nasıl olacağına dair talimatlar, Mustafa Kemal Paşa tarafından Anadolu’daki askerî ve mülkî erkâna gönderilmiştir. Ankara’da bulunan 20. Kolordu tarafından da açılış günü askeri tören birliklerinin nasıl konuşlanacağına dair detaylı bir krokili program hazırlanmıştır.” (Ufuk ERDEM Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Polatlı Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü,) Bu çalışmada Büyük Millet Meclisinin açılışına dair talimat ve program ayrıntıları değerlendirilmiştir. Meclisin açılması kapsamında Mustafa Kemal Paşanın Temsil Heyeti adına yazdığı genelge aşağıdadır.