“Bir nehirde iki balık kavga ediyorsa, oradan az önce uzun bacaklı bir İngiliz geçmiştir.”
(Kızılderili Atasözü)
Kıymetli dostlar sizlerle birlikte bir yılı aşkın bir süredir beraberiz. İlkyazımda yerel tarihimizle ilgili tarihi ve kültürel değerlerimizi yeri geldikçe anlatacağımı; konu hakkında araştırmalar yapacağını söylemiştim. Yeri geldiğinde ilçemizin yetiştirmiş olduğu değerleri de tanıtacağımı ifade etmiştim.
Ah dostlar bundan yüz yıl öncesinde sınırlarımız içinde olan toprakları 60 küsur devlete böldüler. Yıllardır aynı köyü, şehri paylaştığımız insanlar başta İngiliz ajanlarının çalışmaları sonucu isyanlara başladılar.1.Dünya savaşı sonucu Mondros ateşkes anlaşması yaptık. Mondros Mütarekesi sonrası Anadolu’da başlayan işgal hareketleri neticesinde Doğu Cephesinde Ermeniler, Güney Cephesi’nde Fransızlar ve Ermeni çeteleri, Batı Cephesi’nde ise Yunanlar ile savaşılmıştır. Özellikle güney cephesi dediğimiz Adana, Maraş, Çukurova’da Fransızlar Ermeni çeteleri işbirliğinde işgal hesapları yapıyordu. Bu arada Kayseri Jandarma Komutanı olan Ali RATIP Bey damat Ferit Hükümeti tarafından görevden alınınca Mustafa KEMAL tarafından Güney Cephesinde direniş oluşturmak ve halkı örgütlemek için görevlendirilir. Yaptığı çalışmalarla bölgede efsane olan Ali RATIP Bey bölgede Sinan TEKELİOĞLU adını kullanır. Bölgenin Sinan Paşasıdır. Bölge kurtarıldıktan sonra Batı Cephesine gelerek birlikleri ile çok yararlı işler yapmıştır.
İşte gerçek adı Ali RATIP olan 1889 yılında Uzunköprü Halise Hatun mahallesinde doğan TEKELİOĞLU SİNAN beyin hayatını T.C. GENELKURMAY BAŞKANLIĞI Yayınları arasından yayınlanan “KUVAYI MİLLİYE KOMUTANI TEKELİOĞLU SİNAN BEY’İN GÜNLÜĞÜ” adlı eserden alıntılayarak sizlerin bilgisine sunuyorum.
“1889’da Edirne’nin Uzunköprü ilçesi Halise Hatun Mahallesi’nde doğdu. Asıl adı Ali Ratip’tir. Babası Avukat Reşat Behçet, annesi Fitnat Hanım’dır. Öğrenim hayatına Edirne’de başladı ve 1 Kasım 1908’de Harp Okuluna girip 1911’de asteğmen rütbesiyle mezun oldu. Harp Okulundan mezun olduktan sonra 1911’de asteğmen rütbesiyle Kozana Fırkasına atandı. Bu görevde iken Balkan Harbi’ne katıldı ve Selanik’te Yunanlara esir düştü. 1 Haziran 1915’te üsteğmen rütbesine yükseldi. Trablus’taki muharebelere katıldı. Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale ve Filistin Cephelerinde görev yaparken birkaç defa yaralandığı için 1916’da geri hizmete alındı. 28 Temmuz 1918’de yüzbaşı rütbesine terfi etti. Millî Mücadele başlangıcında Refet (Bele) Bey’in emriyle jandarmaya nakledildi. Kayseri’de Jandarma Bölük Komutanlığında (5’inci Asker alma Heyeti) bulundu. Bu sırada Kayseri Ulu Cami’de verdiği konferans üzerine, Damat Ferit Paşa Hükûmetince kurulmuş olan General Folo’nun başkanlığındaki özel komisyonun kararıyla askerlikten çıkarılıp kara listeye alındı. 1919’da Heyeti Temsiliye emri ile 4’üncü Kolorduya verilip Batı Kilikya Cephesi Komutanlığına getirildi. Heyeti Temsiliye Reisi Mustafa Kemal Paşa’nın talimatıyla Batı Kilikya Cephesi Komutanlığına getirilen Ali Ratip Bey’in adı, görevin gizliliğinden dolayı “Tekelioğlu Sinan” olarak tespit edildi. Teşkilatlandırdığı mücahitlerle Fransızları yenilgiye uğratıp, Adana ve çevresinin kurtarılmasında etkin hizmetler verdi. Batı Kilikya Cephesi Komutanı olarak verdiği mücadeleyi “Tekelioğlu Sinan” adıyla hatırat olarak kaleme aldı. Bölgede halk arasında “Sinan Paşa” olarak tanındı ve sevildi. Adana’daki mücadeleden sonra emrindeki birliklerle Batı Cephesi’ndeki muharebelere katıldı. 22 Şubat 1921’de binbaşı rütbesine yükselip 19 Temmuz 1925’te kendi isteği ile emekliye ayrıldı. Askerlikle ilişkisini kestikten sonra 19 Ekim 1927’de Fethiye, 26 Haziran 1930’da Daday, 11 Aralık 1930’da Akşehir Kaymakamlığına atandı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine devam edip 1934 yılında Hukuk Fakültesini bitirdi. Hukuk öğrenimini tamamladıktan sonra 16 Aralık 1934’te İktisat Bakanlığı Ölçüler ve Ayarlar Memurluğuna atandı. 6 Ekim 1937’de Ölçü ve Ayarlar Müfettişliğine yükseldi. 1 Temmuz 1938’de Zonguldak bölgesinde görev yapmaya başladı. Batı Kilikya Cephesi Komutanı olarak talimatla aldığı “Tekelioğlu Sinan” takma adını, Millî Mücadele’den sonra gerçek ad olarak kullandı ve Ali Ratip olan adı, nüfus kaydında Ali Sinan Tekelioğlu olarak geçti. Siyasete atılmak üzere müfettişlik görevinden 1 Nisan 1939’da ayrıldı. VI. dönem seçimlerine katılıp, 26 Mart 1939’da Seyhan (Adana)’dan milletvekili seçildi. 18-24 Eylül 1943 tarihleri arasında kısa bir süre Ulaştırma Bakanlığı Özel Kalem Müdürlüğünde bulundu. 24 Eylül 1943’te TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü Müfettişliğine getirildi. VII, VIII, IX ve X. dönemlerde de Seyhan Milletvekilliğini sürdüren Sinan Tekelioğlu, milletvekilliği süresince çok sayıda önerge, kanun tasarısı ve teklifi ile TBMM’de faal bir şekilde görev yaptı. Millî Mücadele’de bir generalin komuta edeceği büyük kuvvetleri yönettiğinden, kendisine özel kanunla general rütbesinin maaşı tahsis edildi. İstiklal Madalyası sahibi olan Sinan Tekelioğlu, 15 Aralık 1965’te Ankara’da vefat etti. Kabri, Ankara’da Cebeci Şehitliği’ndedir”.
Soyadı kanunundan sonra Sinan TEKELİOĞLU adını kullanan hemşerimizi tanıyanınız var mı? Bileniniz var mı? Akrabalarından ilçemizde hala yaşayanı var mı? Ben şahsen bilmiyorum. Bu arada Genelkurmay Personel Başkanlığı Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yayınları/ ANKARA GENELKURMAY BASIMEVİ 2012de yayınlanan “KUVAYI MİLLİYE KOMUTANI TEKELİOĞLU SİNAN BEY’İN GÜNLÜĞÜ “adlı eserin maalesef baskısı yok kitabı ancak elektronik ortamda bulabildim.
Bu arada Edirne’mizin medarı iftiharı olan Hasan SEZAİ hazretlerinin beşinci kuşaktan torunu olan Şuayip Şerafettin GÜLŞENİ hazretleri ve damadı Hafız Mustafa ZEVKİ Efendi de Halise Hatun mahalleli idi. Demek ki bereketli bir mahalle imiş. Bu haftalıkta bu kadar kalın sağlıcakla.